Pracownicy biurowi wykonują powtarzalne ruchy dłoni i nadgarstków przez wiele godzin dziennie. Pisanie na klawiaturze, przesuwanie myszy, korzystanie ze smartfonów lub dokumentów – wszystko to generuje mikrourazy kumulujące się w ścięgnach, mięśniach i pochewkach ścięgnistych.

Z czasem mogą one prowadzić do przeciążeń, stanów zapalnych oraz dokuczliwego bólu. USG dłoni i nadgarstka stanowi bezpieczne narzędzie obrazowe, które wspiera wczesną diagnostykę urazów wynikających z nadmiernego obciążenia. Jest szybkie, precyzyjne i pozwala na dynamiczną ocenę układu ścięgien i pochewek, co bywa kluczowe przy wykrywaniu niewielkich zmian zapalnych czy drobnych naderwań.

Jak powstają urazy przeciążeniowe?

Przeciążenia dłoni i nadgarstka (tzw. overuse injuries) pojawiają się, gdy mięśnie i ścięgna są intensywnie eksploatowane, bez odpowiedniej regeneracji. W środowisku biurowym najczęściej dochodzi do wielokrotnych, jednostajnych ruchów nadgarstka i palców, np. przy bezustannym stukaniu w klawiaturę. Zbyt rzadkie przerwy, źle dobrana wysokość biurka lub niewłaściwa ergonomia stanowiska pracy potęgują ryzyko mikrourazów. Objawy zwykle narastają stopniowo. Początkowo pojawia się dyskomfort i mrowienie. Z czasem dochodzi do sztywności, bólu przy ruchu i obniżenia siły chwytu. W niektórych przypadkach ból promieniuje wzdłuż przedramienia, a praca przy komputerze staje się mocno utrudniona.

Najczęstsze dolegliwości związane z nadmiarem pracy przy biurku

Zespół cieśni kanału nadgarstka (carpal tunnel syndrome) Występuje przy przewlekłym ucisku nerwu pośrodkowego biegnącego przez kanał nadgarstka. Objawia się drętwieniem, mrowieniem, czasem także bólem kciuka, palca wskazującego i środkowego. Zapalenie pochewek ścięgnistych (tenosynovitis) W nadgarstku i palcach pojawia się obrzęk i tkliwość. Pacjent może odczuwać trzaski lub przeskakiwanie ścięgien przy ruchach dłoni. Tendinopatia ścięgien prostowników lub zginaczy Dotyczy przeciążenia ścięgien w okolicach nadgarstka. Przy długotrwałym pisaniu bądź przesuwaniu myszy dochodzi do ich podrażnień i mikrouszkodzeń. De Quervain’s syndrome To zwężające zapalenie pochewki pierwszego przedziału prostowników kciuka. Objawia się bólem i obrzękiem w okolicach wyrostka rylcowatego kości promieniowej, nasilającym się przy ruchu kciuka. Zespół rowka nerwu łokciowego (cubital tunnel syndrome) Nadmierny nacisk na nerw łokciowy w okolicy nadgarstka może wywoływać mrowienie palca serdecznego i małego, z osłabieniem siły chwytu.

Dlaczego warto wykonać USG dłoni i nadgarstka?

Ultrasonografia pozwala obejrzeć struktury powierzchniowe, w tym ścięgna, pochewki ścięgniste, więzadła, a nawet nerwy w obrębie nadgarstka. Przy przeciążeniach dochodzi często do stanu zapalnego pochewek, co widoczne jest jako nagromadzenie płynu i zgrubienie błony maziowej. Można też dostrzec ewentualne uszkodzenia włókien ścięgnistych. Metoda jest nieinwazyjna, a brak promieniowania jonizującego umożliwia częste powtarzanie badania. Lekarz może wykonywać dynamiczne ruchy nadgarstkiem i palcami pacjenta, śledząc w czasie rzeczywistym przesuwanie się ścięgien w obrębie kanałów. Taka obserwacja bywa kluczowa przy diagnozowaniu drobnych przycięć ścięgna lub niestabilności.

Przebieg badania ultrasonograficznego

Pacjent siada z nadgarstkiem ułożonym w swobodnej pozycji. Lekarz nakłada żel zmniejszający odbicia fal ultradźwiękowych i przesuwa głowicą wzdłuż ścięgien, więzadeł oraz w okolicy stawów śródręcza i nadgarstka. Czasem prosi o wykonanie zgięć lub prostowania palców, by zauważyć dynamiczne zmiany i ewentualne przeskakiwanie ścięgien. Badanie trwa zwykle około 10–20 minut i nie wymaga specjalnego przygotowania. Można przeprowadzić je wielokrotnie, co pozwala na ocenę skuteczności rehabilitacji i sprawdzanie postępów w leczeniu zachowawczym lub po iniekcjach sterydowych.

Czego można się dowiedzieć dzięki USG?

Obecność wysięku w pochewkach ścięgnistych świadczy o stanie zapalnym. Zgrubienia i nierówności w strukturze ścięgien sugerują mikrourazy lub tendinopatię. Pogrubienie kaletki lub samej pochewki ścięgna (np. w De Quervain’s syndrome). Zmiany w nerwach (przebieg nerwu pośrodkowego i łokciowego) – można wykryć obrzęk czy zgrubienie nerwu w przypadku ucisku. Nieprawidłowa ruchomość ścięgna, np. w zespole „trigger finger,” gdy dochodzi do blokowania palca. Jeśli USG wykazuje znaczne nieprawidłowości lub lekarz podejrzewa bardziej zaawansowane uszkodzenia, dodatkowo zaleca się rezonans magnetyczny. W niektórych ośrodkach, w tym centrum diagnostyki Rex Medica, dostępne są oba badania, co pozwala na kompleksową ocenę.

Postępowanie przy urazach przeciążeniowych

Najistotniejsze jest rozpoznanie przyczyny dolegliwości i eliminacja działań prowadzących do dalszych przeciążeń. W pracy biurowej oznacza to poprawienie ergonomii stanowiska. Przykładowe kroki obejmują: zmianę ułożenia klawiatury i myszy, wprowadzenie podkładek pod nadgarstki, podwyższenie lub obniżenie krzesła, stosowanie częstszych przerw na rozciąganie palców i nadgarstków. Jeśli pojawiają się ostre dolegliwości bólowe, zaleca się: odpoczynek i okresowe ograniczenie powtarzalnych ruchów, chłodzenie bolesnych okolic (kompresy 10–15 minut co kilka godzin), łagodne ćwiczenia mobilizacyjne i wzmacniające, zgodnie z wytycznymi fizjoterapeuty, leki przeciwzapalne w postaci żelu lub maści w miejsce bólu, stosowanie ortezy lub elastycznego stabilizatora, jeśli uraz powoduje znaczny dyskomfort. Kontynuowanie aktywności fizycznej w stopniu umożliwiającym regenerację tkanek jest wskazane. Dłuższy bezruch może prowadzić do dalszego osłabienia mięśni i pogorszenia problemu.

Rola ultrasonografii w dalszym leczeniu

USG dłoni i nadgarstka jest pomocne nie tylko w diagnozie, ale także w monitorowaniu postępów rehabilitacji. Lekarz może wykonać badanie kontrolne po kilku tygodniach lub miesiącach, by sprawdzić zmniejszenie stanu zapalnego i regenerację ścięgien. W przypadku iniekcji sterydowych lub podawania osocza bogatopłytkowego (PRP) ultrasonografia ułatwia precyzyjne dotarcie igłą do zmienionej chorobowo pochewki ścięgnistej czy okolicy nerwu uciskanego. Dzięki temu zabieg jest skuteczniejszy, a ryzyko uszkodzeń sąsiednich struktur maleje.

Profilaktyka i wskazówki praktyczne

Powtarzalne mikrourazy łatwo ograniczyć, wprowadzając w życie kilka prostych nawyków: Przerywanie rutyny: Po każdej godzinie pisania zrobić 2–3 minuty przerwy na przeciągnięcie i rozruszanie palców. Zwracanie uwagi na ułożenie dłoni: Nadgarstki nie powinny być zbyt mocno odgięte do góry ani do dołu. Rozciąganie ścięgien: Delikatne ćwiczenia rozciągające palce i przedramiona przed pracą i po jej zakończeniu. Korekta postawy ciała: Plecy proste, łokcie w pobliżu tułowia, klawiatura i mysz na odpowiedniej wysokości. Zmiana używanych sprzętów: Wymiana myszki na trackball lub specjalną ergonomiczną alternatywę może zmniejszyć nacisk na ścięgna. Jeśli ból się utrzymuje, konieczna jest konsultacja z lekarzem lub fizjoterapeutą. Wczesne wykrycie zmian przeciążeniowych daje szansę na szybki powrót do pełnej sprawności. W razie długotrwałych dolegliwości wskazana jest ultrasonografia kontrolna, która wychwytuje nawet subtelne postępy w rehabilitacji. USG dłoni i nadgarstka pozostaje cennym narzędziem wspomagającym diagnostykę i leczenie urazów przeciążeniowych wynikających z pracy biurowej. Precyzyjnie pokazuje stan ścięgien, pochewek oraz nerwów, dzięki czemu lekarze mogą wdrożyć skuteczny program rehabilitacyjny i zapobiec zaostrzaniu się objawów.